Do oglądania i przeczytania – linki zewnętrzne zawierające ciekawe materiały logopedyczne

 

CHCĘ ABY MOJE DZIECKO ŁADNIE MÓWIŁO

DLATEGO DBAM O JEGO

ROZWÓJ FIZYCZNY
*Staram się stworzyć mu okazje, do aktywnego spędzania czasu.
*Zwracam uwagę na to, w jaki sposób się porusza: chodzi, biega, wchodzi i schodzi po schodach, jeździ
na rowerze, bawi się piłką, skacze.

ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI MANUALNYCH
*Umożliwiam mu i zachęcam do zabaw, rozwijających sprawność rąk: wykonywanie prac plastycznych, z zastosowaniem różnych technik i narzędzi, wyklejania z różnego rodzaju mas plastycznych, układania z klocków.
*Zawracam uwagę na to, czy moje dziecko chętnie podejmuje tego rodzaju aktywności, w jaki sposób trzyma nożyczki i przybory piśmiennicze, czy manipuluje przedmiotami używając kciuków przeciwstawionych pozostałym palcom, a w szczególności palcom wskazującym.

PRAWIDŁOWY SPOSÓB ODDYCHANIA
*Dbam o drożność nosa, staram się, aby miało ono możliwość swobodnego poboru powietrza przez nos, przy zamkniętej buzi.
*Zwracam uwagę na to, w jaki sposób oddycha, zarówno w czasie zabawy, jak i w czasie snu: czy zamyka buzię i pobiera powietrze nosem, czy jego oddech jest głęboki i miarowy, czy płytki i szybki .

PRAWIDŁOWY ROZWÓJ FUNKCJI PRZEDMOWNYCH (GRYZIENIA, ŻUCIA I POŁYKANIA)
*Staram się zapewnić mu produkty spożywcze, o różnej strukturze i twardości, takie jak mięso, świeże owoce i warzywa. Przygotowanych do spożycia posiłków, nie rozdrabniam na małe kawałeczki ale staram się zachęcić dziecko, aby spróbowało je samodzielnie odgrzać i przeżuwać.
*Zwracam uwagę na to czy moje dziecko, spożywa chętnie produkty wymagające gryzienia i żucia, bez trudu przeżuwając je i połykając, czy unika i odmawia ich jedzenia. Czy w trakcie jedzenia zamyka buzię. Czy żując przesuwa pokarm równomiernie po całej jamie ustnej, czy wypycha go językiem do przodu.

ROZWÓJ PERCEPCJI SŁUCHOWEJ
*Zachęcam dziecko do zabaw polegających na rozpoznawaniu rozmaitych dźwięków z otoczenia, dbam o to aby nie przebywało w nadmiernym hałasie.
*Zwracam uwagę na to, czy moje dziecko reaguje na różnego rodzaju dźwięki, dochodzące z otoczenia, czy potrafi je zlokalizować i nazwać. Obserwuję również, czy nadmiernie nie unika bodźców słuchowych, czy nie wykazuje takich reakcji na dźwięki, jak zatykanie uszu, wybuchanie płaczem.

 

 

 

Szanowni Rodzice

Zgodnie z Państwa prośbą, zamieszczam w tej zakładce linki zewnętrzne do stron zawierających filmiki z różnego rodzaju zabawami logopedycznymi oraz informacjami na temat rozwoju komunikacji u Waszych dzieci. Wszystkie zamieszczone poniżej materiały obejrzałam, oceniałam pod względem poprawności merytorycznej i uważam, że powinny stanowić istotne ułatwienie w pracy z Waszymi dziećmi, dlatego z czystym sumieniem mogę je polecić. Wiele jednak z filmików, dostępnych w internecie, zawiera liczne błędy merytoryczne i zamiast pomóc w pracy wprowadzają chaos. Postaram się systematycznie dokonywać selekcji materiałów i co ciekawsze propozycje umieszczać na naszej stronie internetowej

 

ABC LOGOPEDYCZNE

Serdecznie zapraszam do wysłuchania rozmowy z dr. Anną Walencik – Topiłko –  polonistą, językoznawcą, logopedą., neurologopedą, czynnym terapeutą oraz wykładowcą na Uniwersytecie Gdańskim. W proponowanym materiale znajdziecie Państwo odpowiedź na liczne nurtujące Was pytania, dotyczące rozwoju komunikacji, Waszych pociech.  Doktor Walencik – -Topiłko w przystępny sposób opowiada o kolejnych etapach rozwoju mowy, od momentu urodzenia, omawia czynniki wpływające na jego przebieg oraz symptomy, które mogą nas niepokoić. Materiał opatrzony jest tytułem „ABC logopedyczne dla nauczycieli”, ale moim zdaniem powinien się z nim zapoznać każdy rodzic, posiadające dziecko w wieku przedszkolnym, jak i młodsze.

Życzę  przyjemnej lektury.

Materiał pochodzi ze strony wydawnictwa Nowa Era.

 

 

 

 

CZEGO OCZEKIWAĆ W ZAKRESIE MOWY OD DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM,
CZYLI ETAPY ROZWOJU ARTYKULACJI

     Rozwój mowy dziecka budzi dużo emocji i obaw. Wielu rodziców zadaje sobie pytanie, czy umiejętności, jakie osiągnęła ich pociecha, są adekwatne do jej wieku czy nie. Pojawianie się takich obaw u świadomych rodziców jest zupełnie naturalne i normalne. Każdy z nas pragnie, aby jego dziecko rozwijało się w prawidłowy sposób.
Aby zmniejszyć nieco Państwa niepokój, postaram się przybliżyć kolejne etapy rozwoju mowy u dzieci w wieku przedszkolnym, pod kątem osiągnięć w zakresie artykulacji, czyli tego, jakie głoski dziecko potrafi wypowiadać i w jaki sposób je realizuje. Przedstawię również zjawiska, które mogą świadczyć o nieprawidłowościach w tym zakresie i powinny wzbudzać niepokój.

ROZWÓJ MOWY

Rozwój mowy to nie tylko rozwój umiejętności artykulacyjnych, ale także nabywanie przez dziecko odpowiedniego zasobu słownictwa – które dziecko najpierw rozumie, a następnie zaczyna się nim posługiwać – i umiejętność formułowania myśli w określone konstrukcje (zdania), które werbalizuje. Na przebieg tych procesów wpływa wiele czynników, wynikających zarówno z indywidualnych cech dziecka, jak ze specyfiki środowiska, w którym się wychowuje. Na jakość mowy w szerszym znaczeniu, rozumianej jako kompetencje komunikacyjne, mają również wpływ takie czynniki, jak rozwój społeczny, poznawczy i emocjonalny dziecka.

ROZWÓJ ARTYKULACJI

Rozwój mowy w zakresie umiejętności artykulacyjnych zależy od dwóch najważniejszych czynników: rozwoju sprawności narządów artykulacyjnych, czyli tego, na ile dziecko jest w stanie wytworzyć i prawidłowo zrealizować dany dźwięk (głoskę) oraz rozwoju percepcji słuchowej, czyli tego, czy w ogóle tę głoskę jest w stanie usłyszeć wśród docierających do niego dźwięków.

Rozwój sprawności narządów artykulacyjnych rozpoczyna się u dziecka jeszcze w życiu prenatalnym, czyli przed jego narodzeniem. Rozwój ten przebiega etapami, które muszą następować w odpowiedniej kolejności – niemożliwe jest osiągnięcie pewnych umiejętności bez osiągnięcia innych, specyficznych dla wcześniejszego etapu. Następowanie po sobie określonych etapów rozwoju jest ujęte w pewne ogólnie przyjęte normy czasowe, ale istotniejsza od wieku pojawienia się tych zjawisk jest kolejność ich zaistnienia.
U zdrowego dziecka, nie obciążonego wadami anatomicznymi w obrębie ustno-twarzowym czy też uszkodzeniami neurologicznymi, nabywanie umiejętności prawidłowego realizowania poszczególnych dźwięków (głosek) należących do systemu językowego, którym się porozumiewa, powinno zakończyć się do siódmego roku życia.

CZEGO OCZEKIWAĆ OD DZIECI

Wszystkie dzieci w okresie nauki przedszkolnej, czyli od trzeciego do siódmego roku życia (zgodnie z podziałem rozwoju mowy na etapy wg Leona Kaczmarczyka), są na etapie swoistej mowy dziecięcej. Jest to etap dość długi. W jego trakcie dzieci doskonalą posiadane umiejętności z zakresu artykulacji oraz nabywają nowe. W trakcie tej nauki mogą pojawiać się liczne błędy, takie jak substytucje głoskowe (czyli zamiany trudniejszych głosek na ich łatwiejsze odpowiedniki), przestawianie kolejności sylab w słowach oraz opuszczanie niektórych dźwięków. Nie są to zjawiska niepokojące, jeżeli pojawiają się i trwają adekwatnie do wieku dziecka. Etap swoistej mowy dziecięcej kończy się wraz z opanowaniem przez dziecko wszystkich dźwięków ze spektrum języka, którym się na co dzień posługuje. Zazwyczaj następuje to do siódmego roku życia.

DZIECKO 3-LETNIE

Dziecko uczęszczające do pierwszej grupy w przedszkolu (3-letnie):
– powinno wymawiać wszystkie samogłoski ustne, tj. a, o, u, e, y
– w jego wymowie powinny pojawić się samogłoski nosowe ą, ę
– powinno wymawiać spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, ś, ź, ć, dź, ł, j, k, g, h
– jego narządy artykulacyjne będą w tym czasie przygotowywać się do prawidłowej realizacji głosek szeregu syczącego (s, z, c, dz), które powinny się pojawić i stopniowo doskonalić w czwartym roku życia.

Zdarza się, że dzieci w trzecim roku życia zastępują głoskę l łatwiejszą – j. Może to świadczyć o mniejszej sprawności czubka języka (tzw. apeksu) lub/i wolniejszym procesie rozwoju artykulacji. W takiej sytuacji dobrze jest wprowadzić ćwiczenia usprawniające narządy mowy, ukierunkowane na ćwiczenie sprawności apeksu i pionizację języka.
Inną dość powszechnie spotykaną u dzieci w tym wieku substytucją jest zastępowanie głosek tylnojęzykowych k i g łatwiejszymi od nich głoskami przedniojęzykowymi t i d. Jeżeli u dziecka nie stwierdzono nieprawidłowości w odbieraniu oraz przetwarzaniu bodźców słuchowych, zjawisko takie może świadczyć o niewystarczająco rozwiniętej sprawności podniebienia miękkiego i nasady języka. Warto wówczas wprowadzić ćwiczenia usprawniające ten obszar artykulacji.

Niepokojące u dziecka w tym wieku może być:
– wypowiadanie tylko i wyłącznie pojedynczych sylab, stanowiących np. ostatnią sylabę wypowiadanego słowa
– nieobecność w spektrum wypowiadanych dźwięków większości z wyżej wymienionych głosek
– wsuwanie języka pomiędzy zęby w trakcie realizowania głosek przedniojęzykowych, takich jak t, d, n, l
– oddychanie przez otwartą buzię, nawet w chwili, gdy drogi oddechowe są drożne
– bardzo powolne jedzenie, wybieranie tylko niewielkiej liczby ulubionych produktów o określonej strukturze i fakturze lub „niechlujne jedzenie” z otwartą buzią, w trakcie którego część przeżuwanych produktów ląduje powrotem na talerzu.

DZIECKO 4-LETNIE

Dziecko 4-letnie, czyli, zgodnie z naszym systemem edukacji, uczęszczające do II grupy przedszkola, powinno:
– posługiwać się wszystkimi głoskami wymienionymi wcześniej
– stopniowo nabywać, doskonalić i utrwalać umiejętność prawidłowej realizacji głosek szeregu syczącego (s, z, c, dz)
U niektórych dzieci w tym wieku może pojawić się głoska r. Nie należy jednak na siłę jej wywoływać i mobilizować dziecka do jej wymawiania, ponieważ brak odpowiedniej gotowości narządów artykulacyjnych do realizowania tego dźwięku może spowodować, że dziecko, chcąc sprostać oczekiwaniom rodzica, będzie podświadomie szukało jej łatwiejszej (wadliwej) substytucji i ją utrwalało. Utrwalenie takiego schematu może zaowocować w późniejszym czasie wadą wymowy, zwaną rotacyzmem. Dlatego warto jest dać dziecku czas, aby głoska ta, będąca najtrudniejszą spośród głosek, rozwijała się u niego do szóstego roku życia.
Naturalnym zjawiskiem u dzieci w wieku czterech lat jest zastępowanie niewykształconych jeszcze głosek szeregu szumiącego (sz, ż, cz, dż), głoskami szeregu syczącego (s, z, c, dz). Głoski szumiące powinny stopniowo zacząć się pojawiać pod koniec czwartego roku życia.

Niepokojące u dziecka w tym wieku może być:
– zastępowanie głoski l głoską j, świadczące o obniżonej sprawności czubka języka i wymagające wprowadzenia ćwiczeń
– zastępowanie głosek tylnojęzykowych k, g głoskami przedniojęzykowymi t, d, świadczące o zmniejszonej sprawności podniebienia miękkiego oraz nasady języka i wymagające wprowadzenia odpowiednich ćwiczeń
– wprowadzanie innych substytucji głoskowych niż zastępowanie głosek szeregu szumiącego (sz,ż,cz,dż), głoskami szeregu syczącego (s,z,c,dz) oraz głoski r, głoską l
– zastępowanie głosek dźwięcznych ich bezdźwięcznymi odpowiednikami, mogące świadczyć o nieprawidłowościach w rozwoju percepcji słuchowej lub o nieprawidłowej pracy więzadeł głosowych
– opuszczanie w wypowiedziach pojedynczych dźwięków (z wyjątkiem sz, ż, cz, dż, r) lub całych sylab, mogące świadczyć o nieprawidłowościach w percepcji słuchowej albo bardzo niskiej sprawności artykulatorów
– wszystkie symptomy niepokojące u dziecka 3-letniego.

DZIECKO 5-LETNIE

U dziecka 5-letniego, czyli uczęszczającego do III grupy przedszkolnej:
– powinny pojawić się i stopniowo doskonalić głoski szeregu szumiącego: sz, ż, cz, dz
– zdarza się, że dziecko, które świeżo nabyło umiejętność realizowania głosek szeregu szumiącego, zastępuje nimi głoski szeregu syczącego s, z, c, dz. Jest to zjawisko naturalne i po pewnym czasie powinno samo ustąpić, bez dodatkowych ćwiczeń. Jeżeli jednak utrzymuje się ono przez dłuższy czas, może świadczyć o trudnościach dziecka z różnicowaniem słuchowym dźwięków i wymagać dodatkowych ćwiczeń w tym zakresie.
– u wielu dzieci w tym wieku pojawia się prawidłowo realizowana głoska r, która, podobnie jak głoski szeregu szumiącego, może ulegać zjawisku hiperpoprawności. W takiej sytuacji dziecko wypowiada ją zarówno w słowach, w których ona faktycznie występuje, jak też w tych, w których występuje głoska l. Podobnie jak w przypadku głosek szeregu szumiącego, zjawisko to powinno naturalnie minąć. Jeżeli nie mija, należy wprowadzić dodatkowe ćwiczenia w różnicowaniu dźwięków.

Niepokojące u dzieci 5-letnich powinno być:
– utrzymujące się zastępowanie głosek szeregu szumiącego głoskami szeregu ciszącego ś, ź, ć, dź, świadczące o niskiej sprawności artykulatorów i konieczności wprowadzenia ćwiczeń usprawniających apeks
– utrzymujące się zmiękczanie głosek, świadczące o niskiej sprawności artykulatorów i konieczności wprowadzenia dodatkowych ćwiczeń
– wszystkie zjawiska niepokojące u dzieci 3- i 4-letnich.

DZIECKO 6-LETNIE

Szósty rok życia to moment, w którym proces nabywania umiejętności prawidłowej realizacji głosek powinien powoli dobiegać końca. W tym wieku pojawia się i doskonali umiejętność prawidłowo realizowanej głoski r. Podobnie jak u dzieci 5-letnich, w chwili jej pojawienia się przejściowo może pojawić się etap hiperpoprawności artykulacynej związanej z tą głoską, który w sposób naturalny samoistnie zanika po pewnym czasie.

W chwili podjęcia nauki szkolnej, u prawidłowo rozwijającego się dziecka rozwój artykulacji jest zakończony. Dysponuje ono pełnym spektrum dźwięków należących do języka, w którym się porozumiewa. Umie ono je prawidłowo identyfikować (czyli rozpoznawać słuchowo) i realizować (czyli artykułować).

Opracowała: logopeda Małgorzata Michalska

 

 

 

ĆWICZENIA ODDECHOWE I ARTYKULACYJNE

z  dzieckiem 4 – letnim

Materiał zamieszczony pod tym linkiem, to propozycja prostych zabaw oddechowych i artykulacyjnych, możliwych do przeprowadzenia w domu. Oglądając i wprowadzając we własnym domu zamieszczone tu propozycje, pamiętajmy jednak, o podstawowych zasadach:

1.  Zawsze dobieramy zabawę do potrzeb i możliwości dziecka. W przypadku ćwiczeń artykulacyjnych – mają one przygotowywać narządy mowy do głosek adekwatnych do wieku (zob. rozwój mowy). W przypadku ćwiczeń oddechowych, do jednego z celów, właściwych dla danego wieku (zob. ćwiczenia oddechowe).
2. Ćwiczenia oddechowe zawsze prowadzimy w takiej pozycji, aby dziecko miało możliwość swobodnej pracy przepony, czyli albo w pozycji stojącej, albo siedząc przy stole. Nigdy nie prowadzimy ich leżąc na brzuchu lub w pozycji zgiętej.
3.  Ćwiczeń zaprezentowanych na poniższym filmiku nie prowadzimy wszystkich jednocześnie. Ćwiczenia oddechowe, prowadzimy max. jedno w jednej serii, przez 2 – 3 minuty, ponieważ intensywna wentylacja może doprowadzić dziecko do zawrotów głowy. Ćwiczenia artykulacyjne prowadzimy przez 5 – 15 minut. Ważne jest aby wszystkie tego typu zabawy wykonywać często, naj lepiej codziennie i dokładnie, a nie długo i szybko. Ćwiczenia artykulacyjne i oddechowe możemy ze sobą łączyć.
4.  Ćwiczenia wdechowe wykonujemy zawsze w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.
5.  Pamiętajmy, że dzieci z przerostem III migdała będą miały problem z wykonaniem ćwiczeń oddechowych.

 

 

Wykorzystane materiały, zostały pobrane ze strony Poradni Psychologicznej PARTNER w Gliwicach.

 

Życzę udanej lektury.